Trương Trọng Cảnh (150-219 sau công nguyên) được biết đến như một Thánh y, là một y học gia nổi tiếng vào cuối đời Đông Hán (25-220 Sau Công nguyên). Ngay từ khi còn trẻ, Trương đã thành danh và rất nổi tiếng là một thầy thuốc tài năng, nhưng ông vẫn miệt mài tìm kiếm tri thức mới, gặp gỡ những thầy thuốc nổi tiếng ở mọi nơi để học hỏi.

• Đại thần y Tôn Tư Mạc: Trọng đức còn hiệu quả hơn cả tiên đan
• Hoa Đà – Đại thần y sinh nghề tử nghiệp

Trương Trọng Cảnh (150-219 sau công nguyên) được biết đến như một Thánh y, là một y học gia nổi tiếng vào cuối đời Đông Hán (25-220 Sau Công nguyên)

Có một lần, em trai của Trương chuẩn bị đi làm ăn xa. Trước khi đi, anh ta hỏi Trương Trọng Cảnh ”Anh à, em chuẩn bị đi xa. Anh có thể xem giúp em trong những năm tới có bị bênh nghiêm trọng gì không?”

Trương bắt mạch cho em một lúc rồi nói ”Năm sau ta sợ rằng em sẽ mọc một cái ung ở sau lưng!”

Người em rất ngạc nhiên ”Em thường nghe anh nói rằng trong những thứ khó chữa nhất có những cái ung có tên và những căn bệnh không tên. Vậy làm cách nào để chữa một cái ung ở lưng được ạ?”

Trương trả lời ”Đừng lo! Anh sẽ kê đơn cho em. Khi bệnh xuất hiện, hãy làm theo đơn này và cái ung sẽ di chuyển xuống phần thịt ở bàn tọa. Sau đó, nếu người nào nhận ra được nó ban đầu là ung ở lưng thì hãy nhờ người ấy chữa cho em. Nếu người này chữa được, hãy nhớ viết thư cho anh biết”.

Hơn một năm sau, một ngày kia em trai Trương cảm thấy đau lưng khi đang làm việc tại Tương Dương, một thành phố ở phía tây bắc tỉnh Hồ Bắc. Anh ta đã làm theo hướng dẫn trong đơn thuốc của anh trai mình.

Vài ngày sau, cái ung đó quả đúng là đã chạy xuống bàn tọa. Anh ta đã đi khám nhiều thầy thuốc tại Tương Dương; một số thì bảo nó là một cái nhọt, người khác thì bảo là bị loét, nhưng không ai có thể chẩn đoán được. Rồi về sau một thầy thuốc nổi tiếng tên là Vương Bất Tử ở phòng khám và bốc thuốc Đồng Tế nhìn thấy, đã cười và nói ”Nó là một cái ung ở lưng của anh. Ai đã chuyển nó xuống bàn tọa anh vậy?”

”Đó là anh trai tôi”, em trai Trương trả lời.

Vương Bất Tử nói ”Vì ông ta đã dời nó đi được, ông ta phải chữa nó được”.

”Nhưng anh tôi ở rất xa tận Nam Dương. Thầy thuốc ơi, làm ơn giúp tôi với!”, người em trai nói.

Thế là Vương Bất Tử kê cho anh ta một toa thuốc. Em trai Trương đã uống thuốc và đắp chút cao. Không lâu sau cái ung biến mất. Sau đó anh ta viết thư cho anh mình. Trương đã rất hài lòng khi anh nhận được thư. Anh ngay lập tức khăn gói, lấy ít tiền và đi bộ đến Tương Dương.

Một sáng sớm, trước cổng phòng khám và bốc thuốc Đồng Tế tại Tương Dương, một chàng trai trẻ mang hành lý và một chiếc ô đã nói với tổng quản ”Tôi đến từ Hồ Nam. Tôi không có cách gì kiếm sống, hãy làm ơn nhận tôi làm học trò”.

Vương Bất Tử nghe được và đi ra. Ông thấy chàng trai thông minh và sạch sẽ, bèn nói ”Được rồi, Ta cần người phụ một tay, từ nay anh sẽ là đệ tử sắc thuốc. Chàng trai đó tất nhiên là Trương Trọng Cảnh.

Trương rất thông minh và ham học hỏi. Anh thông thuộc nhiều loại thảo dược và rất tài năng trong việc phối hợp chúng thành các loại thuốc.

Không lâu sau, Vương Bất Tử cất nhắc anh lên làm tại phòng khám. Anh được giao cho việc quản lý thuốc và xem một số ca bệnh thông thường. Mọi người đều ca tụng anh là thầy thuốc số 2 của phòng khám.

Vương nhận thấy Trương thật sự tài năng, nên ông để anh làm trợ lý cho mình. Khi Vương xem mạch chẩn bệnh cho một bệnh nhân, Trương ghi ra đơn thuốc. Khi Vương gặp phải một chứng bệnh phức tạp, ông sẽ đầu tiên bắt mạch rồi sau đó để Trương làm theo nhằm giúp anh học cách nhận biết bệnh xuất phát từ đâu và làm cách nào chữa nó. Trương khắc cốt ghi tâm những nguyên lý y học này và chép lại vào vở của mình. Một năm nhanh chóng trôi qua.

Ngày nọ, một ông lão cưỡi lừa vội vã vào phòng khám. Ông lão nói rằng con trai ông đang trong tình trạng nguy kịch và nhờ thầy Vương đến nhà xem giúp. Khoảng một giờ sau, ông lão quay lại phòng thuốc với một đơn thuốc gồm một số thảo dược. Trương sau đó biết được người bệnh kia có một trùng ở trong người bởi vì đơn thuốc có kê cây bứa (Garcinia morella), một loại độc tố để diệt trùng. Anh thấy ông Vương chỉ kê là 16g. Trương do dự nhưng vẫn bốc thuốc theo toa. Một lúc sau, Vương quay về và chuẩn bị đi nghỉ. Trương ngay lập lức cản ông lại và nói ”Thưa thầy! Cha bệnh nhân sẽ quay lại ngay để gọi thầy đi lại.”

Vương rất ngạc nhiên và nói ”Bệnh nhân đã được điều trị rồi, sao cha anh ta lại phải quay lại đây?”

Trương nói ”Xin thầy thứ lỗi cho con được nói thật. Cây bứa có thể diệt trùng trong cơ thể người nhưng liều lượng phải là 32g. Thầy chỉ kê có 16g, nghĩa là chỉ có thể kiềm chế con sâu và làm nó yếu đi. Sau đó nó sẽ quay lại tấn công bênh nhân dữ dội hơn. Khi đó, thuốc đó cũng không còn tác dụng gì nữa. Con sợ rằng bệnh nhân đang gặp nguy hiểm đến tính mạng!”

Trong khi Vương còn chưa tin vào những gì Trương nói, ông lão đã xuất hiện và la lớn ”Thầy Vương ơi! Con tôi đang rất đau đớn, nó sắp chết mất rồi. Xin thầy hãy đến xem!”

Ông Vương bắt đầu lo sợ và không biết phải làm gì. Trương mới nói ”Xin hãy để con đến đó với tư cách là đệ tử của thầy!”. Thế là anh ta nhảy lên con lừa và đến ngay nhà bệnh nhân.

Khi đến nơi, Trương nhìn thấy bênh nhân đang đau đớn đến mức lăn lộn trên mặt đất. Trương lấy kim châm ra và yêu cầu bệnh nhân cởi bỏ y phục. Anh nhận ra đúng huyệt vị và ghim kim ngay lên đầu con sâu.

Con trùng ra sức giãy giụa khi đầu của nó bị đâm trúng. Bệnh nhân khóc lớn và ngất đi. Cha anh ta rất chấn động. Nhưng Trương mỉm cười và nói ”Đừng lo, con trùng chết rồi”. Ngay khi anh nói xong, bênh nhân liền tỉnh lại.

Trương sau đó kê một đơn thuốc nhuận tràng. Sau khi bênh nhân uống thuốc, một con trùng lớn đã bị thải ra và bệnh nhân bình phục hoàn toàn.

Vương Bất Tử đã rất ngạc nhiên và vui mừng khi học được điều này. Ông hỏi Trương ”Anh thật ra là ai?” Trương đáp lại ”Tên con là Trương Trọng Cảnh. Con đến đây để học nghệ thầy”

Vương nói ”Ôi trời ơi! Ta không xứng làm thầy của ông!” Ông ta đã mở một bữa tiệc lớn đãi Trương.

Sau này họ trở thành bạn tốt. Ngay cả khi Trương quay về Nam Dương, hai người vẫn giữ liên lạc đến suốt đời.

Tác giả: Shan Xing 

>> 2 lương y tài đức kiệt xuất trong lịch sử Việt Nam