Những năm gần đây, các nhà khoa học đã đưa ra một hệ luận thuyết mới về thế giới vi mô. Chúng ta đã chuyển từ lối tư duy là tất cả các vi khuẩn đều không tốt và phải diệt bằng kháng sinh và khử trùng đôi tay, sang nhận thức rằng một số vi sinh vật là có ích, đó là những vi khuẩn có lợi sống trong đường tiêu hóa của chúng ta (và ở khắp thân thể chúng ta) và giữ cho chúng ta khỏe mạnh.

Ảnh: Dân Trí.

Thậm chí những nỗi ám ảnh sợ vi trùng cũng tạm ngừng, khi nhận thức được rằng, uống một viên Z-Pack khi chỉ mới có dấu hiệu nhiễm lạnh có thể không phải là ý tưởng tốt.

Christine Hachem, Bác sỹ, phó giáo sư nội khoa tại đại học Saint Louis và một Bác sĩ về tiêu hoá của SLUCare, cho biết rằng các bệnh nhân của bà cũng hiểu biết về khái niệm mới này, mặc dù rất khó bỏ những thói quen cũ trong việc dùng thuốc kháng sinh.

“Các bệnh nhân dường như thừa nhận các vi khuẩn có lợi!” Hachem nói. “Điều ngạc nhiên là họ phấn khích vì vi khuẩn lại là tốt. Tuy thế, việc sử dụng kháng sinh vẫn còn tăng và còn bị lạm dụng.

“Sự khoẻ mạnh của hệ vi sinh là một lý do tuyệt vời để tránh dùng những loại kháng sinh không cần thiết vì chúng chắc chắn thay đổi hệ vi sinh đường ruột của chúng ta. Các bệnh nhân cần biết rằng có những hậu quả rõ ràng đối với đường tiêu hoá khi sử dụng kháng sinh và trước khi uống họ cần phải bảo đảm rằng họ thực sự cần đến kháng sinh”.

Trong khi các phòng thí nghiệm có rất nhiều những nghiên cứu về vi sinh học, khám phá về tiềm năng của những phương pháp chữa trị mới ở hầu hết các lĩnh vực y tế, thì khoa tiêu hóa là một lĩnh vực trong y học đã đưa ngành khoa học này vào thực hành trong phòng khám. Trong số những thành công to lớn nhất là điều trị những bệnh “I” đường tiêu hóa: bệnh viêm ruột (IBD), hội chứng ruột kích thích (IBS), và những chứng nhiễm trùng khó điều trị, Hachem nói.

“Chúng ta đã đạt được một số thành công lớn với lợi khuẩn trong việc đối phó với những bệnh xưa nay tương đối khó điều trị bằng các loại thuốc kháng sinh theo lối xưa, như vi khuẩn c.dificile gây bệnh tiêu chảy dai dẳng và bệnh viêm túi trong (IBD).”

Nhưng nhiều người quan tâm đến tiềm năng của các lợi khuẩn ngoài việc điều trị những căn bệnh cụ thể, và điều này dẫn đến câu hỏi về tính an toàn và hiệu quả của lợi khuẩn đối với sức khỏe và phòng chống bệnh tật nói chung.

Helen cho rằng điều đầu tiên phải biết, là lợi khuẩn được coi là những chất bổ sung và thuốc không kê đơn, và như vậy, không thuộc quy định của FDA. Các lợi khuẩn với hầu hết các dữ liệu cho thấy có lợi cho sức khỏe đường tiêu hoá là lactobacillus, Saccharomyces và Bifidobacterium.

Nếu về cơ bản bạn khỏe mạnh, có lẽ là không quá có hại nếu bạn dùng lợi khuẩn, ngoài việc tốn tiền. Những người bị ức chế miễn dịch, như những người ghép tạng, tuy nhiên, có thể có nhiều nguy cơ gia tăng các bệnh nhiễm trùng từ việc sử dụng lợi khuẩn.

Bên cạnh các lợi khuẩn (probiotic) trên kệ tại cửa hàng thuốc, bạn có thể thấy các Prebiotic. Prebiotic là những sản phẩm thực phẩm giàu chất xơ kích thích vi khuẩn có lợi. Chúng thường là những carbohydrate không tiêu hoá được có trong những nguồn thực phẩm như chất xơ.

Lợi ích của chúng có vẻ như còn hơn cả sự lành mạnh cho hệ tiêu hoá.

“Có rất nhiều quảng cáo cho các loại prebiotic và probiotic khác nhau nhưng quảng cáo dường như cường điệu quá mức so với các dữ liệu thực tế về hiệu quả của chúng, ít nhất là khi đề cập đến các sản phẩm cụ thể hiện đang có trên thị trường”, Hachem nói. “Tuy vậy, nhìn chung có một số dữ liệu nghiên cứu giúp mở đường cho prebiotic và probiotic và chắc chắn là có sự quan tâm đến những đặc tính điều trị và phòng bệnh của chúng, đặc biệt là từ các bệnh nhân.”

Tuy nhiên, bạn có nên dùng chế phẩm sinh học như là một chất bổ sung cho sức khỏe tổng quát hay không?

“Lợi ích của chúng chắc chắn không chỉ đối với sự lành mạnh của đường tiêu hoá và bệnh tật, nhưng tôi nghĩ rằng chưa có đủ các nghiên cứu, có quá nhiều xu hướng, và tại thời điểm này FDA chưa có một quy định nào, để xác nhận điều đó cho tất cả mọi người,” Hachem nói.

“Dù vậy, tôi nghĩ rằng sự lành mạnh của đường ruột là rất quan trọng. Nếu bạn quan tâm đến hệ tiêu hoá của bạn, tốt nhất bắt đầu bằng cách đảm bảo là bạn ăn nhiều chất xơ.

“Những gì bạn ăn và tiêu, ở dạng thuốc và thực phẩm, thực sự quan trọng bởi vì nó sẽ ảnh hưởng đến một nhóm vi khuẩn đường ruột có tiềm năng cả tốt lẫn xấu.”

Tác giả: Saint Louis University Medical centre | Dịch giả: Xuân Dung

Xem thêm:

• Trò chuyện với chuyên gia để sáng tỏ các bí ẩn của giấc ngủ
• Khoa học đã chứng minh được sự tồn tại của hệ thống kinh mạch trong cơ thể người?
• 5 bệnh lạ có thật tưởng chỉ có trong phim kinh dị mà y học chịu thua