Những câu chuyện được kể bằng thơ không chỉ giữ được cái hồn cốt của câu chuyện mà còn truyền tải đến người đọc cái cảm xúc của thể thơ trữ tình và sâu lắng. Cùng thưởng thức những câu chuyện kể bằng thơ hay và sâu sắc của vô danh cư sỹ.

Ảnh: Trường Sinh Học.

>> Những bài thơ về hành xử theo ‘Chân Thiện Nhẫn’ của cư sỹ vô danh

CHÓ NGAO VÀ CHÓ LẠ

[Tích nay kể lại]…

Có một con chó lạ
Lông rụng, đã già đời
Gặp con Ngao Tây Tạng
Trong một lần dạo chơi

Chó Ngao nhìn chó lạ
Mũi phập phồng đánh hơi:
– “A, thằng này đáng ghét
Gừ!… Đe dọa hắn thôi!”

Chủ chó Ngao thấy vậy
Tỏ ra mình hơn người
Thách thức chủ chó lạ
Ta cùng cá cược chơi:

– Cho hai con đấu nhé
Một cá mười thử coi
Chó ông mà thắng cuộc
Tôi chung chi tiền tươi!

Chủ chó lạ lưỡng lự:
– Tôi thua là chắc rồi
Một – và năm mươi nhé
Ngao bự ghê, trời ơi!!!

Chủ chó Ngao hớn hở
Nở nụ cười rất tươi:
– Được nếu ông thắng cuộc
Tôi trả gấp năm mươi!

Hai con lao vào đấu
Chó Ngao thua rụng rời
Chỉ chưa đầy một phút
Đã nghoẹo đầu tắt hơi!!!

Chủ chó Ngao thấy vậy
Ngán ngẩm cả nỗi đời
Trả tiền xong mới hỏi:
– Nguyên cớ gì ông ơi?

Chủ chó lạ ái ngại:
Ấy, cũng thường tình thôi!
Chỉ vì anh hối gấp
Tôi chưa kịp tỏ lời:

– Con “chó lạ” này ấy
Là: Sư Tử già đời
Bởi sống nhiều năm quá
Lông nó rụng cả rồi!…

Tiền cược tôi không lấy
Trả lại anh cả thôi,
Chúc: Luôn-nhìn-thấu-tỏ
Đừng hơn thua với đời!…

CHUYỆN VỀ 26 NHÁT ĐAO…

[Tích xưa kể lại]…

Nhân quả trên đời đều có gốc
Họa phúc không sai dẫu một ly:
Tích xưa sử sách còn ghi
Triều Thanh có kẻ tên thì Bá Lân(*)

Bởi đời trước ân ân oán oán
Đã hẹn người quyết toán một phen
Chém y hai sáu nhát liền
Khiến cho người ấy quy tiên tức thì…

Nợ nghiệp đó được ghi chuyển thế
Tạo một phen dâu bể là đây
Bá Lân sống ở kiếp này
Kinh doanh thịnh đạt, cũng hay nguyện cầu

Một bữa nọ canh chầu mộng mị
Gặp Quan Âm thị hiện báo tin
Ngày mai con gắng giữ gìn
Có tên đầu đảng đến xin mạng người!

Bá Lân khiếp rụng rời hồn phách
Lạy Quan Âm chỉ mách đường lui
Ân trên luống những ngậm ngùi
Nghiệp ai nấy trả, biết vùi sang ai:

Hãy bình tĩnh sớm mai đối mặt
Lấy an hòa dập tắt búa đao
An nguy định bởi Trời cao
Thành tâm đối xử may sao vãn hồi…

Bá Lân hỏi tên người kết nợ
Rằng: họ Vương, tên Tử đệm Ma
Cầm đầu một đảng lâu la
Xưa nay khét tiếng, ưa là xuống tay

Tỉnh dậy giữa canh chày lo lắng
Trình Bá Lân thức trắng đêm thâu
Sớm ra di tản cho mau
Già trên trẻ dưới cỡ đâu chục người…

Xong đâu đó vãng hồi chờ đợi
Mình Bá Lân – vời vợi thời gian…
Cơm chay bày sẵn một bàn
Lại thêm có cả rượu ngon mấy bình

Chợt cướp đảng thình lình xộc tới
Vài chục tên chấp chới búa đao
Dẫn đầu: một gã to cao
Mắt long sòng sọc, ôi chao dữ dằn!

Bá Lân vẫn xếp bằng tự tại
Hỏi rằng: Vương Ma Tử ngài đây?
‘Trình’ tôi đợi sẵn ngày này
Dám đâu xin được xuống tay niệm tình!

Ma Tử thoáng giật mình chột dạ
Hà cớ chi biết cả tên ta?
Bá Lân kể giấc mộng qua…
Nợ xưa kết toán ắt là chẳng sai?

Ma Tử chợt thở dài não nuột
Nghiệp chướng tan, trán ướt mồ hôi
Hỡi ôi oan nghiệt hỡi ôi!
Trước ta dự định chém người này đây:

Hai sáu nhát đủ đầy hai sáu
Rửa hờn khi nợ máu trả xong
Xuống tay sẽ chẳng phập phồng
Cũng may Bồ Tát rủ lòng từ bi!…

Nay Ma Tử bất nghì đòi nợ
Chẳng hóa ra quá dở lắm ru?
Oán ân ân oán lu bù
Hại nhân, nhân hại cũng như hại mình!

Nói đoạn bất thình lình bước tới
Trở sống đao chém vội cho xong:
Kìa hai sáu nhát nhẹ bông
Lưỡi đao lật ngược càng không bận gì!

Ân oán nọ một khi hóa giải
Bỗng thấy lòng sảng khoái thênh thênh
Hai người bèn kết đệ huynh
Bá Lân, Ma Tử giao tình từ đây!

Lại phát nguyện trong ngày giải nghệ
Khuyên anh em toàn thể hoàn lương
Bán buôn ta lập một phường
Bá Lân cũng nguyện giúp đường kinh doanh…

Chuyện khép lại trở thành giai thoại
Nay Vô danh kể lại cho vui
Nhân sinh luống những ngậm ngùi
Chúc ai thoát khỏi luân hồi khổ đau…

Ngoảnh mặt lại trước sau mấy tá
Kiếp vô thường ôi quá mong manh
Nhắn nhau muốn đặng phúc lành
Sống: Chân – Thiện – Nhẫn tâm thanh, Đạo thuần…

Cũng là hồi hướng Phật ân
Hữu duyên “Phản bổn quy chân” sớm ngày…(**)

Ghi chú:

(*) Bá Lân mang họ Trình, tên đầy đủ: Trình Bá Lân.
(**) “Phản bổn quy chân”: Câu này nguyên được giảng trong Phật Pháp.

>> Những bài thơ Thiền hay, thẫm đẫm cảm ngộ kiếp nhân sinh

THÀNH CÁT TƯ HÃN VÀ CON CHIM ƯNG(*)

Chuyện kể rằng thuở xưa Tư Hãn
Có chim ưng làm bạn trung thành
Quản chi lên thác xuống ghềnh
Vào sinh ra tử công thành chiếm bang
Chim theo chủ dọc ngang bốn cõi
Mắt dõi nhìn vòi vọi cao xa
Vào ra phò chính diệt tà
Chuyển thư, định hướng bôn ba khắp miền
Lúc cung tiễn trận tiền kháng địch
Khi gươm đao hậu kích phòng thân
Vui chung săn bắn xa gần
Buồn chung thảo phạt mấy lần ruổi rong

Rồi một buổi quý ông lạc bước
Đuổi theo nai biệt hướng quay về
Nhìn quanh cô quạnh bốn bề
Trùng trùng vực thẳm sơn khê bít bùng
Đá chen đá vô cùng nguy hiểm
Gai rào gai bủa kín gian nan
Chim ưng bay thoắt dặm ngàn
Dẫn đường cho chủ cắt ngang lối mòn
Đang gặp lúc chân chồn gối mỏi
Lại đúng cơn bụng đói cổ khan
Bỗng đâu thấy nước bên đàng
Rỉ theo khe đá tàng tàng nhỏ ra

Vua hoan hỉ đương đà hứng nước
Chợt chim ưng quắp ngược đổ đi
Hãn Vương không hiểu chuyện gì
Ba lần bị phá tức thì ‘nổi điên’!
Bèn quát nạt: có yên không hả!
Ta đang thì cháy cả tâm can
Nước kia hứng mãi chưa tràn
Cớ sao ngươi lại phá ngang thế này?
Lần thứ bốn vẫn vầy, vẫn giật
Vua bực mình rút soạt bảo đao
Hỡi ôi một vệt máu đào
Chảy loang quanh cổ… lộn nhào chim ưng!

Vua bất giác ngập ngừng suy ngẫm
Hà cớ chi chim giẫm nước này
Chắc là uẩn khúc sao đây?
Bèn men vách đá bám cây, ngược dòng…
Chợt Tư Hãn đem lòng hối hận
Đứng chôn chân mà tận mắt trông:
Có con rắn độc cạp nong
Chết trong khe thủy mà không biết gì!…
Vua buồn thảm nghĩ suy tư lự
Chim giúp mình thoát tử là đây
Trả sao cho hết nợ này
Hỡi ôi cả giận có ngày mất khôn! (**)

Ngài thấu tỏ nguồn cơn từ đó
Quyết rèn tâm buông bỏ bất bình
Nguyện rằng lỗi lạc quang minh
Suốt đời thủ Nhẫn, đinh ninh khoan hòa…

Ghi chú:

(*)Tích xưa kể lại.
(**) Thành ngữ dân gian có câu: “Cả giận mất khôn”.

CÕNG VÀ BUÔNG

[Tích xưa kể lại]…

Có hai người tu Đạo
Vân du chốn bụi hồng
Bỗng gặp một mỹ nữ
Khóc ơi hời bên sông

Hai huynh đệ thăm hỏi,
Mỹ nữ trải nỗi lòng:
– Mẹ cô giờ hấp hối
Cả gia đình chờ mong…

Chuyến đò chiều đã lỡ
Biết có kịp về không?
Buồn đau và sốt ruột
Như lửa đốt trong lòng
***
Vị sư huynh ngỏ ý
Cõng người lạ vượt sông,
Sư đệ liền ngăn cản:
– Chớ dây dưa “má hồng”!…

Sư huynh vẫn quả quyết:
– Giúp người, giúp tới cùng(…)
Lúc trời vừa chập choạng
Ba người cập bờ Đông

Mỹ nữ mừng cảm tạ,
Sư huynh cười hiền không!
Hai huynh đệ tiếp tục
Về theo tiếng Hạc hồng…
***

Sư đệ day dứt bảo:
– Huynh thấy sắc động lòng
Sư phụ mà biết chuyện
Tu cũng bằng như không!…

Sư huynh cười đáp lại:
– Việc cõng người vừa xong
Ta đã buông hết thảy
Cớ chi phải phập phồng?
Người đáng lo là đệ:
– Từ lúc gặp bên sông
Vẫn “cõng hoài cô ấy”
Tâm nặng nề, chẳng thông…

Sư đệ choàng tỉnh mộng
Trên đầu: Trời mênh mông…

Tác giả: VÔ DANH CƯ SĨ

(Vô danh cư sỹ bất lưu sầu
Thản nhiên bãi bể với nương dâu
Đời như ảo mộng tình như khói
Xả tận nhân gian, xả hữu cầu…)