Tôi lớn lên đã thấy o Lan Hòn Vọng. O bị ngơ từ khi còn trẻ nên người ta còn gọi o với cái tên khác là o Lan ngơ. O thường ngủ ở lò vôi, lò gạch hoặc góc nhà kho hợp tác xã. Cứ hễ nghe ở đâu có loa đám cưới, kèn trống đám ma là ở đó o xuất hiện.

Ảnh: Hội quán A Di Đà

>> Cùng tác giả: Tản văn “Về ngang lối cũ”: Mối tình đầu cay đắng

O đến ngồi trước ngõ, không quẫy phá, không trêu ghẹo ai, đến khi gia chủ ra cho một nắm cơm thì đi. Từ nhỏ cho đến khi lớn lên rời quê đi học đại học tôi đã có nhiều lần chạy bán sống bán chết vì gặp o.

Hôm ấy vào độ rằm tháng Tám, tôi theo cha đi chiếu phim ở sân kho hợp tác xã. Hết phim, cha tôi đánh trâu chở đồ đạc về nhà, tôi đi theo sau. Lúc đi qua ngã ba ông Nghi thì có một bóng người chui từ trong lùm hóp ra, đầu tóc bù xù, áo quần rách rưới. Và thằng tôi lúc ấy thì hồn vía đã lên mây, khóc không nên tiếng, chân không một mạch chạy thẳng cẳng về nhà trùm chăn kín mít, mồ hôi hột toát ra như mưa.

Cha tôi tháo càng trâu vào hỏi sự tình, tôi ú ớ như một thằng ngọng. Cha bảo o Lan chứ ai mà mày nhát gan thế, tôi mới hết hoảng hồn. Cũng lại là o Lan khiến tui phải khâu ba múi ở chân vì cái gọng đờ bu đâm phải. Hôm ấy đi học về tối, vừa thả dốc Máy Cày, từ dưới mương thoát nước người ta đào sát mép đường xuất hiện một bóng đen mang trên mình nào lá cây, bao xi măng bò lên.

Đang trên dốc vắng, khu vực ấy lại nhiều lăng mộ nên trong đầu tôi nghĩ ngay đến ma, thế là ba chân bốn cẳng lao xe vun vút không còn biết trời đất là gì. Khi ngã lăn quay ra đường thì thằng bạn tôi cũng vừa lao tới. Nó bảo nó vừa nhìn thấy ma. Lúc này tôi sờ xuống chân thì cái quần đã rách, máu chảy lênh láng. Hai thằng toát mồ hôi hột băng bó vết thương.

Anh Thuận học khóa 12 đi sau chúng tôi, nhìn thấy hai thằng hì hục băng bó, anh cười khà khà: “Vừa gặp o Lan chứ gì?” Mới vào học lớp 10 mấy hôm nên chúng tôi không biết đó là chỗ trú ngụ của o Lan. Anh Thuận đốt lá chuối rắc vào vết thương của tôi cầm máu, ba anh em lóc cóc đạp xe về trạm xá.

Không những tôi mà nhiều người đi soi đêm quê tôi đã phải vứt giỏ, vứt đèn tháo chạy vì gặp o giữa đêm tối mịt mùng. Nhiều người cả đời không dám bước ra khỏi nhà ban đêm vì trót gặp o một lần. Nhất là trẻ con mỗi lần khóc nhè chỉ cần nhắc tới o là chúng nín bặt…

Hôm rồi về quê thăm mẹ, tôi nhìn thấy o Lan, bỗng reo lên: “Mẹ ơi! O Lan vẫn còn sống!” Mẹ cười hiền hậu và bảo: “Số o trời cướp đi tính người nhưng lại cho sức khỏe. Bao năm rồi ăn sương nằm gió mà vẫn còn khỏe.” Theo những người lớn tuổi quê tôi thì chắc o đã bước sang tuổi 70, cái tuổi xưa nay hiếm. Vậy mà, hầu như chưa có con đường nào ở các huyện Yên Thành, Diễn Châu, Quỳnh Lưu mà o chưa qua. Các chợ lớn như Dinh Si, Phủ Diễn, Yên Lý, Giát… cho đến các chợ nhỏ như: chợ Sàng, chợ An, chợ Tân, chợ Mõ, chợ Chùa, chợ Tảo… đâu o cũng đặt chân tới và cũng nhờ những chợ này đã nuôi o sống tới bây giờ.

Những con người như o Lan Hòn Vọng quê tôi dường nhưng nơi nào cũng có. Số phận họ tuy không may mắn như người đời. Thế nhưng, họ lại là những người khiến ta mỗi lần nhớ về quê hương ta không quên được họ, hay nói khác đi nghĩ về họ ta lại nhớ quê hương yêu dấu của mình hơn.

Thiên Sơn

Xem thêm:

• Bà lùn hát xẩm: chuyện về người hát xẩm giàu lòng tự trọng
• Tản văn: Cho những người xa
• Tản văn: Gửi tình yêu thương đan vào sợi chỉ