Ơi à, à ơi… Ngày xưa, ngày xửa mà chưa xưa lắm, ở một làng nọ có một anh thợ cưa sống trong ngôi nhà nhỏ giản dị nhưng sạch sẽ.

Anh tên là gì không ai biết, anh từ đâu đến không ai biết, chỉ nhớ vào một ngày nắng anh chàng hiền lành xuất hiện với một cái cưa, ngày ngày anh chăm chỉ vác cưa đi hết làng nọ sang làng kia, cưa cưa xẻ xẻ… và người ta gọi anh là anh Cưa…

Anh Cưa tính tình hiền lành, ngoài việc đi cưa, anh rất vui vẻ, tốt bụng, hay giúp đỡ người khác. Có ngày tự nhiên bao nhiêu rắn xuất hiện làm cả làng hoảng loạn, anh vác cưa ra vung vẩy, và thế là có bao nhiêu rắn bị cưa hết… Có năm hạn hán, dân làng thiếu nước uống, có mụ phù thủy giả danh người bán hàng tốt bụng quảy đến một gánh nước cam mời dân làng uống, nhưng anh Cưa quả quyết trong nước có chất gây ung thư… anh lại vác cưa ra vung vẩy, tiếng nổ ùng ùng, nước cam bốc hơi đọng lại một mù phù thủy cóc gớm giếc.

Những đêm trăng sáng, anh ngồi kể cho dân làng nghe về những nơi anh đã đi qua… dân làng quây quần quanh anh nghe kể chuyện thật vui…

Anh Cưa cưa nhiều nên ảnh rất khỏe mạnh, võ nghệ cao cường, có bao nhiêu tên trộm, cướp lảng vảng đến làng thì anh mang cưa ra vung ngang, vung dọc vài ba cái là cướp chạy hết. Vì thế anh được phân công phụ trách an ninh cho làng. Từ đó dân làng sống yên ổn thanh bình, họ không có báo về an ninh, các thế hệ sau không biết thế nào là kẻ cướp, kể cả từ điển cũng không có từ này… Khi có tin về kẻ cướp, ăn trộm từ các làng khác thì người già phải rủ nhau đóng vai để diễn tả lại cho các người trẻ biết thế nào là ăn cướp, thế nào là trộm…

Dân làng yêu mến anh, mùa đông họ may cho anh những chiếc áo bằng vỏ cây rừng, mùa xuân họ kết cho anh những đôi dép bằng cỏ mùa xuân thơm, mịn…

Anh Cưa cứ sống, cứ cưa xoèn xoẹt, xoèn xoẹt như thế mãi… Bao mùa đông qua đi, mùa xuân đến… có khi anh đi đến những làng xa nơi có những mái chùa to lớn, những vườn hoa tươi đẹp, nhưng ông tượng thật to… Anh đến cả những nơi mà hoa lá còn được những con quỷ bảo vệ…

Không biết anh đã cưa bao nhiêu gỗ, xẻ bao nhiêu cây… những cái cưa của anh ngày càng sắc lẻm, bóng loáng…

Thế nhưng anh bắt đầu nhận ra là anh thiếu thiếu cái gì đó, mỗi khi đi cưa về nhìn căn nhà nhỏ trống vắng, anh cảm thấy buồn buồn…

Rồi một ngày Già làng nói với anh:

– Ơi Cưa, ta không còn nhớ anh đến đây từ bao giờ, nhưng ta biết anh là người tốt, đẹp trai kiêu hãnh như chàng Yết Kiêu từ xa xưa! Giờ ta già rồi, ta khuyên con hẵng tìm một người vợ hiền cùng chia bủi sẻ ngọt với con…

Anh Cưa nghe thế cảm động mà rằng:

– Dạ thưa Già làng, thế xin Già chỉ cho con làm sao có thể có được vợ ạ, con lâu nay chỉ biết cưa cưa, xẻ xẻ những cây gỗ từ rừng xa đến rừng gần thôi thưa Già!

Già làng nghe thế cả cười mà rằng:

– Việc chọn vợ cũng như anh đi cưa đó, anh phải chọn cây gỗ tốt đủ để cưa. Gỗ già quá thì anh cưa mỏi tay mệt người, có khi còn làm gãy cưa. Gỗ non quá thì anh cũng khó mà cưa được vì mềm ẻo xỉu xìu…

Anh Cưa được lời thưa tiếp:

– Dạ vậy con phải lựa gỗ và lựa cưa, phải không Già?

Già Làng mìm cười hài lòng:

– Đúng vậy con phải có cả cưa tiểu, cưa đại, khi gặp gỗ nào thì dùng cưa đó nghe con!

Vậy là anh Cưa ra đi tìm vợ, anh đi mãi, tìm mãi… khi gặp người nào thì anh lại nhớ đến lời Già làng, khổ nỗi anh thật thà quá, gặp cô gái nào anh cũng đăm chiêu ước lượng xem cô này là gỗ già hay gỗ non rồi anh mang cưa tiểu, cưa đại ra so so… vì thế các cô gái sợ quá chạy hết cả. Họ sợ anh cưa ngang họ mất!

Anh buồn bã băng rừng, băng núi trở về. Anh khóc và kể với Già làng là anh làm theo lời già làng mà không cô gái nào nói chuyện với anh. Già làng cũng không làm gì giúp anh được.

Trở về căn nhà nhỏ anh mệt mỏi ngủ thiếp đi, chợt ánh hào quang sáng lòa căn nhà của anh, anh thấy Bụt hiện lên bảo:

– Cưa của ta, ta hiểu nỗi lòng của con, cưa gái không như cưa gỗ con nhỉ? Ta hiểu những nhọc nhằn của con, vậy ta giúp con.

Anh Cưa mừng quá:

– Dạ thưa Bụt quả thế ạ, cưa vợ khó vô cùng!

Bụt xoa đầu anh rồi nói:

– Từ mai con cứ đi cưa như bình thường, sẽ có ngày người con thương mến sẽ hiện ra bên một khúc gỗ đó…

Nói xong Bụt biến mất, anh Cưa mong mong trời sáng để đi cưa,  đi xẻ như thường. Bởi Bụt nói là người anh thương sẽ hiện ra bên một khúc gỗ, nên anh lại càng khéo léo cưa kéo hơn xưa. Gặp cây gỗ già anh dùng cưa đại, gặp cây gỗ chưa già anh dùng cưa tiểu. Anh làm việc nhẹ nhàng cứ y như là sợ làm cây gỗ đau, y như là trong cây gỗ có bảo vật.

Anh nhiều khách hàng gọi lắm, làm không xuể, và anh trở nên giàu có. Anh Cưa thay ngôi nhà nhỏ bằng biệt thự to ơi là to, đẹp ơi là đẹp…

Thế rồi một ngày, có người thuê anh Cưa đi lên núi cao hạ cây gỗ già và cưa luôn. Đường đi khó nhọc, anh Cưa mấy lần chán, định bỏ cuộc, nhưng cứ định bỏ cuộc thì lời But lại văng vẳng bên tai. Anh cố sức đi lên, đông qua hạ tới, thu về, đến mùa xuân thì anh cũng tới cái ngọn núi cao ngất đó.

Anh nhìn thấy cây gỗ già, xù xì mà ngán ngẩm, anh định quay về ngay nhưng mệt mỏi níu anh lại. Anh thiếp đi. Trong giấc ngủ chập chờn anh nhìn thấy một nàng tiên tuyệt vời đến bên anh, chăm sóc anh, nấu cho anh bát canh thơm lừng… Anh bỗng thấy khỏe mạnh thư thái vô cùng. Ngắm kỹ nàng anh bỗng nhận thấy đích thị nàng là người anh muốn có bên đời mình rồi, a ha, đúng rồi, đích thị là nàng thế này… đúng đúng…

Sung sướng vô cùng, nhưng cố ghìm mình, anh khe khẽ hỏi nàng:

– Nàng là ai, từ đâu tới, sao nàng lại chăm sóc ta…

Nàng mỉm cười, nụ cười làm anh Cưa ngơ ngẩn… anh định nắm tay nàng – bàn tay hồng và mềm mại như cánh những bông hoa ở xứ nào mà anh đã thấy… nhưng nàng nhẹ bước quay đi.

Anh đuổi theo nàng, được mấy bước thì anh sững người vì thấy mỗi anh nằm dưới gốc cây gỗ xù xì già cỗi…

Anh Cưa tỉnh giấc nồng, anh nhớ lại lời Bụt dặn năm nào và anh hối hả lựa cái cưa tốt nhất và cưa ngay cây gỗ…  xoèn xoẹt, xoèn xoẹt…

mạt cưa lay phay rơi xuống phủ nâu hồng chân anh…

À ơi, ơi à…

Hà Linh, 2010

Xem thêm:

• Truyện ngắn: Hạnh phúc cuối cùng
• Truyện ngắn: Nỗi buồn của bậc Đế Vương
• Truyện ngắn: Tuyết thu đỏ