Du lịch chữa bệnh là hoạt động tìm kiếm chăm sóc y khoa xuyên quốc gia. Những quốc gia đã thiết lập các bộ phận y tế vững chắc như Hoa Kỳ, Châu Ấu, Ấn Độ và Thái Lan là những điểm đến truyền thống đối với những khách du lịch quốc tế mong được chăm sóc y khoa. Dù đặc trưng là phải trả những chi phí không lường trước được nhưng nhiều bệnh nhân vẫn tìm kiếm cơ hội được chữa trị tại nước ngoài vì rẻ hơn so với ở nước họ.

Bác sĩ giải phẫu bằng robot và tu vấn tiết niệu-ung bứu N Ravagan (phải) nói chuyện với bệnh nhân tại bệnh viện Apollo ở Chennai, Ấn Độ, ngày 29 tháng 3 năm 2014. Chennai được biết đến như là thủ phủ chăm sóc y tế của Ấn Độ đang phát triển như điểm đến tiết kiệm ngân sách nhất dành cho du khách đi chữa bệnh. (Manjunath Kiran/AFP/Getty Images)

Tuy nhiên chi phí thấp không phải là sự thu hút duy nhất. Hiện tại, Trung Quốc, Nga và những nước khác ở Caribbean đang tự xác định là những điểm đến đối với một dạng khách du lịch y tế khác: du khách chui. Ngày càng có nhiều người du lịch để tiếp cận được những dịch vụ chăm sóc không được nước sở tại của họ cho phép. Trong nhiều trường hợp, cái gọi là du khách chui có thể đang tìm kiếm những giải pháp can thiệp y tế không được cho phép cũng như không được kiểm tra.

Nhưng tại sao có người lại muốn lách các quy định trong nước vốn là nhằm mục đích đảm bảo an toàn cho bệnh nhân? Nghiên cứu của chúng tôi đối với vấn đề du lịch y tế ở Bahamas đưa ra một số nhìn nhận.

Tiếp Cận Với Những Lựa Chọn Giải Pháp Điều Trị Mới

Bahamas cho phép người Mỹ tiếp cận với các điều trị y tế được cho phép ở những nơi khác, nhưng chưa được cho phép tại Hoa Kỳ. Giải pháp điều trị Siêu Âm Tập Trung Mật Độ Cao (HIFU) đối với bệnh ung thư tuyến tiền liệt, vốn đã được cho phép tại Canada và châu Âu nhưng vẫn chưa được phép tại Hoa Kỳ là một ví dụ. Với giải pháp HIFU, bệnh nhân có thể cho rằng việc can thiệp là an toàn và hiệu quả vì đã được cho phép ở một nơi nào đó và cơ quan quản lý của nước họ do làm việc quá chậm chạp nên chưa cho phép biện pháp chữa trị này.

Xa hơn một bước, Bahamas gần đây đã thông qua luật nới lỏng việc áp dụng can thiệp bằng tế bào gốc vốn chưa được chứng minh cho nhiều trường hợp như bệnh mạch máu, ung thư, bệnh thận và những bệnh khác. Trong khi vài liệu pháp chữa trị bằng tế bào gốc đã được cho phép ở đâu đó, thì những liệu pháp khác vẫn chưa được chứng minh là an toàn và hiệu quả qua những thử nghiệm lâm sàng chứ chưa nói đến việc là chưa có bất cứ tổ chức nào ở Tây phương cho phép dùng cho người.

Ví dụ, một nhà thiết kế thời trang Canada đã thông báo các kế hoạch phát triển một phòng thí nghiệm tế bào gốc tại Bahamas mà ông cho rằng sẽ “đảo ngược quá trình lão hóa”. Trong những trường hợp này, người ta có động lực do thất vọng với những liệu pháp chữa trị hiện tại và cũng đủ mức độ tuyệt vọng nên sẽ tìm kiếm những can thiệp y tế chưa được chứng minh cho những căn bệnh nguy hiểm đối với tính mạng.

Làm Suy Yếu Các Quyết Định Y Khoa Và Nghiên Cứu

Rõ ràng là có lý do để lo lắng về du lịch chui. Kiểu du lịch này làm phức tạp hóa việc đưa ra quyết định, cụ thể là trong trường hợp đối với các giải pháp chữa trị cứu mạng người. Người ta có thể rất không tỉnh táo khi chọn một giải pháp cứu chữa và dễ dàng đưa ra quyết định chỉ dựa vào niềm tin mà không hiểu hết về khả năng thành công. Bằng cách chọn tự mình tìm kiếm liệu pháp chăm sóc y tế, du lịch chui cũng có thể ảnh hưởng xấu đến mối quan hệ của bệnh nhân với các bác sĩ nơi họ sinh sống. Điều này có thể gây nhiều khó khăn hơn cho các chuyên gia y tế khi đưa ra những hướng dẫn hay lời khuyên cho bệnh nhân.

Hoạt động này cũng có thể làm suy yếu những quy định quản lý nhằm bảo vệ bệnh nhân tránh khỏi gặp nguy hiểm hay lừa gạt. Những giải pháp tế bào gốc, một cách cụ thể, có liên quan đến những hoạt động lừa đảo khiến người ta tổn thất về tài chính và thậm chí hậu quả là mất mạng. Ví dụ, một cặp vợ chồng người Anh đi du lịch tế bào gốc tại Trung Quốc với hy vọng chữa căn bệnh tự kỷ của con trai họ. Tuy nhiên, họ cảm thấy những hoạt động của bệnh viện này là đáng ngờ và các liệu pháp điều trị có nguy cơ mang tính lạm dụng. Liệu pháp này tốn hết của họ 20,000 bảng Anh (hơn 30,000 đôla Mỹ) nhưng vẫn không cải thiện tình trạng của con trai họ.

Việc mất kiểm soát trong quản lý đe dọa sự an toàn của bệnh nhân và sự an toàn của những nhóm người thứ 3 – những người liên lạc với những bệnh nhân này hoặc đóng vai trò là người hiến mô hay dịch vụ sản sinh. Ví dụ như, hiện tượng lan tràn của enzyme đề kháng với thuốc tên gọi NDM-1 (khiến vi khuẩn đề kháng với nhiều kháng thể) là có liên kết với việc du lịch của các du khách y tế.

Và khi bệnh nhân đi nước ngoài để tiếp cận với những can thiệp y tế này và không qua các thí nghiệm lâm sàn, việc này sẽ làm chậm quá trình nghiên cứu. Ví dụ, những liệu pháp tế bào không được đăng ký hay không có tính khoa học thu hút những bệnh nhân sẵn sàng đi xa và trả phí cao cho những quá trình chữa trị chưa được chứng minh.

Hiện tại người ta du lịch đến Nga để tiêm tế bào gốc chưa được chứng minh. Những liệu pháp tế bào gốc lừa đảo có thể phá hỏng tính hợp pháp của những thử nghiệm khoa học thực sự, đặc biệt là trong con mắt của công chúng mà đối với họ sự khác biệt giữa thật và giả là không dễ nhận ra. Ủng hộ của công chúng và tài trợ cho những nghiên cứu như vậy có thể bị giảm đối với toàn bộ lĩnh vực này.

Những Sự Lựa Chọn Mới Và Những Chính Sách Tốt Hơn

Ảnh: Medisetter.

Nhưng có thể có những lợi ích đối với du lịch chui. Trong nhiều trường hợp, nó có thể tạo ra những sự lựa chọn mới cho nhân sự ngành y tế. Đối với trường hợp giải pháp chữa trị HIFU, những bác sĩ tại Hoa Kỳ liên kết với nhân viên y tế địa phương tiến hành giải pháp này ở Bahamas. Điều này cho phép họ có được các kỹ năng mới vốn sẽ có ích khi và nếu HIFU được cho phép tại địa phương. Tuy nhiên, các mối quan hệ phức tạp về tài chính giữa những bác sĩ này và nhà sản xuất HIFU đã đưa ra những quan ngại về đạo đức.

Bệnh nhân cũng có thể tiếp cận với nhiều lựa chọn giải pháp trị bệnh hơn. Và du lịch chui có thế gây áp lực khiến các nhà quản lý đánh giá lại chính sách của họ. Trong trường hợp của FDA, việc cho phép nhanh chóng hơn đối với những can thiệp y tế mới ở những địa phương khác đã góp phần gây áp lực từ công chúng phải cải cách quá trình cho phép.

Những nước chấp nhận khách du lịch chui cũng hưởng lợi từ việc đa dạng hóa kinh tế và ít phụ thuộc hơn vào ngành công nghiệp du lịch truyền thống không ổn định.

Chúng tôi phát hiện ra rằng người Bahamas sẽ có khoảng thời gian khó khăn cạnh tranh với những quốc gia Caribe khác về khoản chi phí điều trị, vì thế khả năng đáp ứng những giải pháp điều trị chuyên môn như HIFU và tiêm tế bào gốc cho nước này một cơ hội cạnh tranh về bệnh nhân quốc tế.

Cần Phải Làm Gì?

Du lịch chui, dù là đến Bahamas hay những nước khác sẽ không dừng lại. Có một tình thế đủ mạnh về việc cần có sự hợp tác giữa những nhà điều chỉnh luật của cả hai quốc gia quê nhà và điểm đến của du khách đối với vấn đề bệnh nhân tìm kiếm điều trị nước ngoài nhằm tránh cuộc chạy đua ra luật điều chỉnh vào ngõ cụt. Không ai muốn thấy một cuộc đấu giữa những nước du lịch tranh xem nước nào có ít hạn chế nhất đối với các giải pháp điều trị nhằm thu hút nhiều bệnh nhân nhất.

Bước đầu tiên có thể là nhấn mạnh sự khác biệt giữa các giải pháp như HIFU vốn đã được cho phép bởi những nhà quản lý có uy tín đâu đó trên thế giới và ít có chuyện các biện pháp can thiệp có tiếng mà lại không qua được bất kỳ cuộc kiểm tra uy tín nào.

Jeremy Snyder là một giáo sư (associate professor), Khoa Khoa Học Sức Khỏe tại Bệnh Viện Simon Fraser ở Burnaby, British Columbia, Canada. Valorie A. Crooks là giáo sư (associate professor)  tại Đại học Fraser Simon. Báo báo này được đăng trên TheConversation.com

Bởi: Jeremy Snyder và Valorie A. Crooks

Xem thêm:

• Quyển sách phơi bày thu hoạch nội tạng cưỡng bức ở Trung Quốc
• Trung Quốc tuyên bố đứng đầu Châu Á về hiến tạng; Nguồn tạng này đến từ đâu?