Rau mồng tơi rất thông dụng trong bữa ăn hàng ngày của người dân miền Bắc nước ta. Hơn thế nữa, mồng tơi còn được xem là một vị thuốc có công dụng chữa được rất nhiều bệnh!

Ảnh: caythuoc.org

Rau mồng tơi còn được gọi với tên khác là mùng tơi, tầm tơi. Tiếng Hán gọi mồng tơi là lạc quỳ, đằng quỳ, đằng nhi thái, chung quỳ, yên chi thái, đằng thái. Tên khoa học của mồng tơi là Basella rubra Lin., họ mồng tơi. Mồng tơi tính hàn, vị chua, vào 5 kinh tâm, can, tỳ, đại tràng, tiểu tràng. Mồng tơi không độc, có tác dụng thanh nhiệt lương huyết, chỉ huyết, chỉ lỵ, chữa ban chẩn, định sang tán nhiệt, lợi tiểu, giải độc, làm nhuận da, hoạt trường. Theo Nam dược thần hiệu của Tuệ Tĩnh, mồng tơi còn có tác dụng hoạt thai dễ đẻ.

Trong mồng tơi chứa chất nhày pectin rất quý để phòng chữa nhiều bệnh, làm cho rau mồng tơi có tác dụng nhuận tràng, thải chất béo chống béo phì, thích hợp cho người có mỡ và đường cao trong máu. Tác dụng trừ thấp nhiệt, giúp cho người lao động ngoài trời nắng nóng duy trì được sức khỏe phòng chống bệnh tật như mỏi mệt háo khát, bứt rứt.

Các bài thuốc từ rau mồng tơi:

– Thanh nhiệt giải độc: Sử dụng rau mồng tơi có rất nhiều cách từ đơn giản đến phức tạp. Những cách thông thường như nấu canh rau mồng tơi, hoặc nấu mồng tơi kèm rau đay, mướp, cua, tôm… ăn với cà pháo muối giòn thì ngon tuyệt, lại mát ruột, ăn được nhiều cơm khi trời nắng nóng…

– Hoạt trường, thanh nhiệt, dưỡng âm, giúp da tươi nhuận: Rau mồng tơi luộc chấm hoặc trộn vừng đen đã rang giã nhuyễn.

– Bị thương chảy máu: Rau mồng tơi rửa thật sạch trộn đường phèn, giã nhuyễn đắp lên vết thương.

– Chảy máu mũi : Lá mồng tơi tươi rửa sạch giã nát lấy nước tẩm bông nhét vào mũi.

– Nhức đầu do đi nắng: Lá mồng tơi giã nhuyễn lấy nước uống, bã đắp vào 2 bên thái dương rồi băng lại.

– Đau nhức khớp do phong thấp: Rau mồng tơi cả cây 50 – 100g, móng chân giò vài cái, hầm với nước cho thêm chút rượu ăn với cơm hằng ngày

– Ngực bồn chồn đầy tức: Rau mồng tơi 60g, sắc đặc thêm chút rượu uống khi còn ấm.

– Chữa tiểu tiện buốt nóng: Lá mồng tơi 1 nắm, giã nhuyễn, lấy nước cốt pha thêm nước, chắt lấy nước, uống nóng với một ít muối. Bã mồng tơi còn lại dùng đắp vùng bàng quang. Hoặc nấu lá mồng tơi lấy nước uống hằng ngày.

– Chữa đầu vú bị sưng nứt, chữa trĩ, mụn nhọt, bỏng: Lá mồng tơi rửa sạch giã nhuyễn với ít muối rồi đắp lên chỗ tổn thương. Da mặt khô nhăn nẻ, tay chân bị cước cũng có thể dùng lá mồng tơi như vậy. Chú ý rau mồng tơi phải rửa sạch.

– Chữa đầy bụng: Rau mồng tơi 50g, rau đay 50g, khoai sọ 1 củ, cùng nấu canh ăn vài ngày. Hoặc dùng 4 loại rau: mồng tơi, rau đay, rau khoai lang, rau má với lượng bằng nhau nấu canh ăn.

– Đại tiện xuất huyết kinh niên suy nhược: Rau mồng tơi 30g, gà mái già 1 con. Gà làm sạch bỏ đầu, chân, nội tạng, đem hầm chín, cho mồng tơi vào nấu thêm 20 phút. Ăn cả cái và uống nước canh.

– Chữa táo bón lâu ngày gây thoát giang: Lá mồng tơi, lá vông non – mỗi thứ 30g, rễ cây đinh lăng 20g, củ mài 12g, vừng đen 30g; đem tất cả sắc với 600ml nước đến khi còn 300ml. Người lớn chia 2 lần để uống, trẻ em thì tùy tuổi có thể dùng ít hơn.

– Chữa khí hư, suy nhược: Gà ác 1 con, lá mồng tơi 1 nắm, đậu đen 1 nắm, ninh nhừ tất cả rồi ăn nóng cả nước và cái. Mỗi tuần 1-2 lần cách nhau 3 ngày, 6 ngày nấu ăn một lần. Khi thấy có kết quả, cho thêm một nắm đậu nành, 2 nắm lạc vào hầm chung. Món này giúp phụ nữ bồi dưỡng sau khi sinh và làm cho da hồng hào, tóc đen mượt. Người bị đau dạ dày, ợ chua ăn món này cũng tốt.

– Tráng dương, “yếu sinh lý”: Rau mồng tơi, rau ngót, rau má – mỗi thứ một nắm, một bộ lòng gà hay vịt, đủ cho một người lớn ăn 1 bữa. Đem các loại nấu canh, ăn vã hoặc ăn với cơm. Mỗi tuần ăn vài lần như vậy. Nếu uống kèm với nước cơm rượu sẽ hiệu quả hơn.

– Chữa di mộng tinh: Rau mồng tơi, hạt đậu nành, lạc (đậu phộng) – mỗi thứ một nắm nấu với 1-2kg xương lợn hầm kỹ. Xương lợn hầm trong nồi áp suất rồi mới cho đậu, lạc vào, cuối cùng cho rau mồng tơi nấu thêm 10 phút. Có thể nêm thêm tiêu bột, nước tương, nước mắm. Món này ăn nóng, ăn xong uống nước nóng.

– Chữa hoạt tinh: Trường hợp tinh xuất quá nhanh và sau giao hợp thường bị mệt mỏi đuối sức, xanh xao có thể dùng bài thuốc sau. Rau mồng tơi 1 nắm, rau dền tía 1 nắm nấu với một đôi bầu dục để nguyên lớp mỡ và màng bọc. Nêm gia vị vừa ăn, ăn nóng. Ăn xong uống nước trà gừng nóng sẽ tăng hiệu quả. Trước khi đi ngủ ăn 1 thìa vừng đen nhai kỹ rồi nuốt. Sau đó uống 1 chén nước cơm rượu, sẽ có hiệu quả cao hơn.

Tác giả: Lý Công Quyền | Dịch giả: Nhóm biên tập Việt Nguyên

Xem thêm:

• Công dụng thần kỳ của cây xoài: từ rễ đến ngọn đều chữa được bệnh
• 5 bài thuốc đơn giản mà tốt cho sức khỏe từ vỏ củ cải trắng
• Vì sao “Rau khoai lang” xứng đáng gọi là “Vua của các loại rau”?
• Rau cần – Loại rau quý chữa bệnh lại dễ kiếm
• Lợi ích của chuối: loại thực phẩm bị người Việt “coi thường”